Jednym z etapów instalacji oprogramowania na naszych komputerze jest akceptacja warunków licencji. Zwykle klikamy zgodę bez zastanowienia, zwłaszcza, że właśnie po to kupiliśmy dany program, by go skutecznie zainstalować. Niesłusznie, ponieważ znajomość poszczególnych rodzajów licencji i ich warunków jest niezbędna, aby wiedzieć, w jaki sposób możemy dane oprogramowanie użytkować. Nie każda licencja daje użytkownikowi takie same prawa, a bez ich znajomości łatwo możemy przekroczyć przysługujące nam uprawnienia.
Czym jest licencja?
Licencje komputerowe, jak łatwo można się domyślić, to nic innego jak umowy zawierane między producentem lub sprzedawcą a użytkownikiem. Określają ona warunki, na jakich ten ostatni ma prawo korzystać z zakupionego oprogramowania. Akceptacja warunków umowy w procesie instalacji jest równoznaczna z jej zawarciem, o czym warto pamiętać, bo jej naruszenie w uzasadnionych przypadkach może teoretycznie skutkować nawet odpowiedzialnością karną.
Rodzaje licencji oprogramowania
Istnieje szereg różnych rodzajów licencji oprogramowania. Każdy z nich wiąże się z nieco odmiennymi uprawnieniami użytkownika do korzystania z zakupionego produktu. Niżej opisujemy, na jakie licencje programów komputerowych możemy trafić.
Open Source
Jest to najszersza pod względem uprawnień licencja komputerowa. Użytkownik nie tylko zyskuje bezpłatny dostęp do danego oprogramowania, ale ma też pełną swobodę do jego rozpowszechniania, a także wprowadzania modyfikacji w kodzie źródłowym w celu np. dodania nowych funkcjonalności.
Freeware
Również darmowa jest licencja freeware – w tym wypadku jednak autor nadal zastrzega sobie prawa do kodu źródłowego, dlatego wszelkie modyfikacje są zabronione. Mimo to ten rodzaj oprogramowania komputerowego można swobodnie kopiować i rozpowszechniać, oczywiście nadal bezpłatnie, ponieważ licencja zabrania nam zarabiania na nim.
Adware
Adware to licencja na oprogramowanie zbliżona w uprawnieniach do poprzedniej przez nas przedstawionej. Jedyną istotną różnicą jest to, że zgoda na jej warunki wiąże się ze zgodą na pojawianie się reklam w toku użytkowania programu. Tak długo, jak się na to zgadzamy, możemy bezpłatnie z niego korzystać. Rozwiązanie to jest obopólnie korzystnie, ponieważ dostajemy bezpłatne oprogramowanie, natomiast autor ma możliwość zarobienia na nim pieniędzy z reklam, dzięki czemu będzie mógł dalej rozwijać swój projekt.
Shareware
Shareware to rodzaj licencji na program komputerowy, dzięki której dostajemy do użytku oprogramowanie z limitem czasowym korzystania. Stanowi to rodzaj wersji demonstracyjnej, którą możemy przetestować nieodpłatnie lub jedynie częściowo płatne, by podjąć decyzję o zakupie pełnej wersji.
Demo
Wersja demo, podobnie jak shareware, stanowi możliwość zapoznania się z danym programem przed podjęciem decyzji o jego zakupie. Różni się jednak rodzajem stosowanego ograniczenia – o ile shareware wprowadza limit czasowy, tak w wersji demo mamy ograniczoną funkcjonalność, przez co dostępne są jedynie wybrane funkcje.
Trial
Trial to taki rodzaj licencji na oprogramowanie, która ma z góry narzucony czas obowiązywania. Po jego upływie program przestaje działać i możemy go jedynie usunąć z dysku lub zakupić pełną wersję, jeśli przypadł nam do gustu.
BOX
Zdecydowanie jest to jedna z popularniejszych licencji programów komputerowych dotyczących różnego rodzaju oprogramowania, w tym gier. Wiąże się ona z odpłatnym prawem użytkowania pełnej wersji, lecz ogranicza się do jednego „egzemplarza” programu – możemy z niego jednocześnie korzystać tylko na jednym urządzeniu, jeśli chcemy przenieść je na inne, to najpierw należy odinstalować je z dotychczasowego, w przeciwnym razie jedynie program zainstalowany na jednym z urządzeń będzie użytkowany legalnie (w wypadku licencji BOX będzie to na ogół ten, który został zainstalowany najpóźniej).
OEM
Podobnie jak BOX, jest to licencja na program komputerowy, która wiąże się z instalacją tylko na jednym urządzeniu, jednak różni się brakiem możliwości przenoszenia – program jest przypisany do konkretnego urządzenia i tylko na nim może być instalowany, próba korzystania z niego na innym komputerze będzie zawsze wiązać się z naruszeniem prawa oraz warunków licencji. Jest to forma powszechnie wykorzystywana w przypadku systemów operacyjnych.
Rodzaje oprogramowania komputerowego
Oprogramowani, z którego korzystamy, możemy dzielić nie tylko ze względu na licencje programów komputerowych, na jakich opiera się nasze użytkowanie, ale także ze względu na funkcję, jaką pełnią na naszym urządzeniu.
Systemy operacyjne
Spośród wszystkich rodzajów oprogramowania komputerowego systemy operacyjne są tym najważniejszym. Bez nich nie możemy mówić o jakimkolwiek funkcjonowaniu danego urządzenia, ponieważ to one odpowiadają za podstawowe funkcje oraz obsługę innych programów i zadań.
Oprogramowanie sprzętowe
Każdy dodatkowy sprzęt, poczynając od myszki, monitora, zewnętrznych głośników, a kończąc na urządzeniach takich jak, drukarka ma swoje własne oprogramowanie, które odpowiada za prawidłowe działania urządzenia i wykonywanie naszych poleceń.
Systemy zabezpieczające
Z grona programów, jakie wykorzystujemy, możemy wyodrębnić systemy zabezpieczające, a więc wszelkie oprogramowanie antywirusowe oraz chroniące nasze dane zawarte na dysku komputera.
Programy użytkowe
Programy użytkowe to najszersza kategoria, z której możemy wyodrębnić różne podkategorie wynikające z podziału uwzględniającego zastosowanie danego oprogramowania. Będą to zarówno pakiety biurowe, a także inne programy wykorzystywane często w różnych specjalistycznych branżach (jak chociażby programy do obróbki grafiki czy montażu nagrań), ale także swobodnie zmieszczą się w tej kategorii również gry komputerowe.
Najpopularniejsze programy komputerowe
Nie sposób wymienić wszystkich programów, które są powszechnie użytkowane na całym świecie, z pewnością jednak można wskazać przynajmniej kilka tych najpopularniejszych programów komputerowych w swojej dziedzinie. Jeśli chodzi o systemy operacyjne, to oczywiście w czołówce znajdziemy produkowanego przez firmę Microsoft Windowsa, tak samo, jak wydawany przez Apple systemy operacyjne Mac OS. Dużą popularnością cieszy się również, jako alternatywa dla płatnych rozwiązań, oparty na licencji Open Source system Linux.
Wśród pakietów biurowych natomiast w czołówce będzie Microsoft Office, ale także dostępny online Google Docs oraz oparty na Open Source LibreOffice. Na pewno powszechnie użytkowanym i zarazem darmowym w użytkowaniu będzie również Adobe Acrobat Reader, umożliwiający obsługę plików w formacie PDF. Jeśli chodzi natomiast o część rozrywkową, czyli gry komputerowe – branża jest tak ogromna, że pozostaje jedynie powiedzieć, że każdy znajdzie w niej coś dla siebie.
Sprawdź również na naszym blogu
Przewodnik po VPN: Jak działa i jak z niego korzystać?
Jak przyspieszyć działanie komputera?
Najlepsze programy do grafiki wektorowej i rastrowej
